مهارت ارتباطی: انتقاد
اگر دوست دارید نكته اصلی این مقاله كوتاه را همین الان در دو كلمه به شما بگویم این است: انتقاد نكنید!
اینكه ما خیلی راحت و مثل نقل و نبات از همدیگر انتقاد میكنیم دلیلش این است كه برای ما به عادت تبدیل شده است. از بدو تولد از ما انتقاد كردهاند و ما هم یاد گرفتهایم از دیگران انتقاد كنیم. ضمن اینكه عیبهای دیگران را خیلی راحتتر از عیبهای خود میبینیم. چون اگر فكر كنیم آن نقدها به خودمان هم وارد است احتمالا بجای آن سكوت میكنیم.
مضرات انتقاد
انتقاد مخرب، نابجا و غیر منصفانه مضرات زیادی دارد. نخست اینكه روحیه طرف مقابل را خراب میكند. علاوه بر آن بر خود انتقادكننده و همینطور رابطه بین آنها هم تاثیر منفی میگذارد و این موج منفی همینطور به دیگران هم سرایت خواهد كرد. به یاد داشته باشیم كه یك عیبجویی اثر پنج جمله مثبت را از بین میبرد. صد البته هیچكس منكر مفید بودن نقد درست نیست. اگر عیبهای یك كار گرفته نشود همچنان بر همان منوال اشتباه ادامه خواهد داشت. ولی شرایط نقد درست خیلی سخت و به ندرت بوجود میآید. البته همچنان نظر من این است كه انتقاد نكنید ولی اگر واقعا اصرار دارید قبل از آن باید این دو شرط وجود داشته باشد:
- شرایط آن مهیا باشد.
- شما روش درست آن را بلد باشید
شرایط مورد نیاز
پرسشهای زیر را از خود بپرسید بعد تصمیم بگیرید. این پرسشها را من از كتاب تیغ نوشته آقای محمد پیام بهرامپور گرفتهام:
1. آیا روش دیگری جز این وجود دارد؟
2. آیا مشكل آنقدر بزرگ است و ارزش گفتن دارد؟
3. آیا با این انتقاد امكان اصلاح وجود دارد؟
4. آیا خودمان این مشكل را نداریم؟ به خود ما وارد نیست؟
5. آیا روش درست آنرا را بلد هستیم؟
6. آیا اصلا به ما ارتباطی دارد؟
7. آیا سلیقه مطرح است یا صلاح؟
8. آیا بیش از اندازه انتقاد نمیكنم؟
9. آیا فرد دیگری نمیتواند این کار را انجام دهد؟
10. آیا شخص مناسبی را انتخاب كردهام؟
11. آیا شناخت كافی از فرد دارم؟
12. آیا الان زمان مناسبی شمار میرود؟
13. آیا اینجا جای مناسبی است؟
14. آیا فقط یك انتقاد را انتخاب كردهام؟ بیشتر نشود!
15. وقتی شخص در حال تغییر است دوباره از او انتقاد نكنم.
16. آیا رنگ و بوی مقایسه ندارد؟
17. لحن من جدی و درست است؟ به صورت شوخی بیان نشود.
18. آیا باعث بیارزش شدن انتقاد من نمیشود؟
19. آیا برای ابراز وجود این كار را میكنم؟
چطور درست انتقاد کنیم؟
اگر همه این شرایط وجود داشت تازه باید روش درست انتقاد كردن را هم بلد باشیم:
- ابتدا باید از طرف مقابل اجازه بگیریم. اگر موافق نبود حق نداریم نقد كنیم.
- نقد ما باید از حسنجویی از طرف مقابل شروع شود.
- باید یادآوری كنیم كه این صرفا نظر شخصی ما است.
- نقد ما باید به رفتار او باشد نه شخصیت او.
- نقد ما حتیالامكان باید به پیشنهاد ختم شود.
- برای پذیرفتن نظر خود به او وقت و اختیار بدهیم.
دیدگاهتان را بنویسید